Một cuộc nâng cấp công nghiệp được thúc đẩy bởi cả vốn đầu tư nước ngoài và tham vọng trong nước đang diễn ra, đưa Việt Nam từ vai trò “căn bếp của thế giới” tiến lên “bàn ăn của thế giới”.
By Eric｜FDI News
Việt Nam, vùng đất từ lâu được xem là nơi cung cấp cà phê, hạt điều và gạo quan trọng cho toàn cầu, đang lặng lẽ thực hiện một cuộc cách mạng trên bàn ăn. Trọng tâm của cuộc cách mạng này không còn là sự tăng trưởng đơn thuần về sản lượng, mà là sự chuyển đổi nhanh chóng từ một quốc gia xuất khẩu nguyên liệu thô quy mô lớn sang một trung tâm sáng tạo thực phẩm có thương hiệu và giá trị gia tăng cao, dựa trên động lực kép là công nghệ nông nghiệp và chế biến sâu thực phẩm.
Đây không chỉ là sự tự tiến hóa của ngành nông nghiệp Việt Nam, mà còn là một cuộc chơi chiến lược thu hút sự chú ý của vốn đầu tư toàn cầu. Điều này đã trả lời sâu sắc cho câu hỏi: “Động lực tăng trưởng tiếp theo của Việt Nam trong kỷ nguyên hậu sản xuất là gì?”. Làn sóng này không chỉ tái định hình cấu trúc kinh tế trong nước mà còn báo hiệu vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu sẽ chuyển từ một quân cờ thành một người chơi có sức ảnh hưởng.
Bố cục của vốn đầu tư nước ngoài: Không chỉ là nhà máy, mà là xây dựng hệ sinh thái
Trong những năm gần đây, xu hướng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào lĩnh vực nông nghiệp Việt Nam đã chuyển từ chế biến sơ bộ sang mô hình “hệ sinh thái” phức tạp hơn. Các nhà đầu tư quốc tế này không chỉ mang đến dây chuyền sản xuất, mà còn là các giải pháp toàn diện từ giống, thức ăn chăn nuôi, kỹ thuật nuôi trồng đến kênh tiêu thụ thị trường, nhằm mục đích xây dựng một chuỗi cung ứng có thể truy xuất nguồn gốc, hiệu quả cao và đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Những người tham gia chính trong xu hướng này bao gồm Tập đoàn C.P. (Charoen Pokphand Group) của Thái Lan và Tập đoàn Great Wall Enterprise đến từ Đài Loan. Sự hiện diện tích cực của các doanh nghiệp này tại Việt Nam là minh chứng rõ nét nhất cho sự tham gia sâu rộng của vốn ngoại vào quá trình nâng cấp ngành công nghiệp của Việt Nam.
Sự trỗi dậy của các thế lực trong nước: Từ gia công đến sáng tạo thương hiệu
Trong cuộc chuyển đổi này, các doanh nghiệp bản địa Việt Nam không hề đứng ngoài cuộc, ngược lại còn thể hiện tham vọng mạnh mẽ, tích cực chuyển từ vai trò gia công sang kiến tạo các thương hiệu quốc dân. Họ tận dụng sự am hiểu sâu sắc về thị trường nội địa và lợi thế từ hệ thống phân phối dày đặc để đầu tư mạnh mẽ vào việc sáp nhập và đổi mới.
Trong số đó, các doanh nghiệp tiêu biểu nhất bao gồm gã khổng lồ hàng tiêu dùng Tập đoàn Masan (Masan Group), doanh nghiệp sữa hàng đầu Vinamilk, và tập đoàn chuyên về lĩnh vực nông nghiệp và thực phẩm The PAN Group. Sự trỗi dậy của các doanh nghiệp này đã tạo ra một động lực nội sinh mạnh mẽ cho ngành công nghệ nông nghiệp và chế biến thực phẩm của Việt Nam.
Sự trao quyền của công nghệ: Động lực cốt lõi thúc đẩy nâng cấp ngành
Động lực nền tảng thúc đẩy tất cả những thay đổi này là sự phổ biến ngày càng rộng rãi của Công nghệ nông nghiệp (AgriTech). Từ các trang trại nuôi trồng thủy sản thông minh sử dụng IoT để giám sát môi trường, đến việc áp dụng công nghệ blockchain để đảm bảo truy xuất nguồn gốc nông sản một cách minh bạch, công nghệ đang mang lại một bước nhảy vọt về chất lượng cho an toàn thực phẩm và hiệu quả sản xuất của Việt Nam.
Đồng thời, các ưu đãi chính sách từ chính phủ cũng đang được triển khai nhanh chóng. Chính phủ Việt Nam đã xác định rõ nông nghiệp công nghệ cao và chế biến sâu thực phẩm là trọng tâm chiến lược phát triển quốc gia, thông qua các biện pháp ưu đãi thuế, chính sách đất đai… để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào R&D và các cơ sở sản xuất hiện đại. Điều này giúp Việt Nam không còn chỉ dựa vào lao động giá rẻ, mà bắt đầu chiếm lĩnh vị thế trên thị trường toàn cầu bằng “vốn trí tuệ”.
Hành trình tái định hình chuỗi giá trị từ nông trại đến bàn ăn này vẫn còn nhiều thách thức, nhưng phương hướng đã rất rõ ràng. Việt Nam đang以 một thái độ thực tế và cởi mở, khéo léo kết hợp “dòng nước sống” của vốn ngoại với “tham vọng” của các doanh nghiệp trong nước. Đối với tất cả những người tham gia, đây không chỉ là một cơ hội đầu tư thị trường, mà còn là một cơ hội lịch sử để tham gia sâu rộng và cùng nhau định hình một cường quốc thực phẩm mới nổi. Thực đơn toàn cầu tiếp theo của Việt Nam rất đáng để thế giới thưởng thức.
